Door Mark C. Hoogenboom
De computerafdeling van de RUG (Rijksuniversiteit Groningen) sponsort laptops voor de PC-cursus en inloop-ochtenden van de OZO (Ondersteuning Zelfredzaamheid Oosterparkwijk). Deze activiteit wordt georganiseerd in het gebouw van Ons Belang en je krijgt begeleiding bij jouw eigen vragen. Dat kan gaan over zoeken met Google, een treinkaartje vooraf kopen, internetbankieren, rijbewijs verlengen bij de RDW, iets kopen op internet of Marktplaats verstandig gebruiken. Omgaan met goede wachtwoorden wordt uitgelegd en natuurlijk werken met kopie-en-plakken van tekst. Leren tekstverwerken kan ook.
RUG doneert laptops
Ruim voor de zomer spreken we de donoren, de begeleiders en juist ook deelnemers van de OZO-inloopochtenden en PC-cursussen. Ronald Stolk, directeur van de computerafdeling van de RUG legt uit: we konden niet zomaar een (oude) universiteitslaptop aanbieden want daar staat ook allemaal software op met een licentie die alleen is toegestaan voor gebruik door een medewerker of student van de universiteit. Daarom hebben ze budget vrijgemaakt om laptops aan te schaffen met vrij verkrijgbare software. Ger Ketelaar van de RUG heeft het klaarmaken en aflevergereed maken van de laptops georganiseerd, wat wel weer even puzzelen was, omdat dit totaal andere toestellen waren dan de universiteit normaal gesproken gebruikt.
Taalheld vertelt
Henk Bijholt, taalheld en winnaar van de 2020 Taalhuis-prijs daarvoor, vertelt over zijn ervaringen met de inloopochtenden, hij komt elke dinsdagochtend. Hij was eerst bezig met het Taalhuis en doet daar inmiddels zelf ook een bijdrage aan leveren, maar nu is hij druk met van alles leren over internet, de computer, e-mail en social media als Facebook. Nu is hij met name bezig met lezen op de computer, iets waar hij voor zijn Taalhuis-ervaring niet erg goed in was. Later wil hij zich nog gaan richten op beter leren schrijven. De combinatie van begeleiding die het Taalhuis samen met OZO regelt is een sterke, juist voor hem.
Gelukkig kan dit allemaal weer, want tijdens de corona-maatregelen was 1-op-1 begeleiding geven een groot probleem. Gemiddeld zijn er vijf deelnemers voor een inloop- of cursussessie. Dat mogen er nu, met alle nieuwe laptops, wel een stuk of tien worden. Dan is er ook wel meer begeleiding nodig overigens, wat de OZO nu ook aan het regelen is. De nieuwe laptops waren echt wel nodig, de oude waren 12 jaar of nog ouder en daar krijg je dan de vaart niet echt meer in.
RUG is er ook voor de Oosterparkwijk
Ronald Stolk licht nog toe waarom de RUG positief reageerde op het verzoek voor een bijdrage aan de OZO: de RUG is er niet alleen voor studenten en medewerkers, ze is er ook voor de stad en de wijk. Voor een buitenstaander lijkt de universiteit misschien op een bolwerk van slimme, verheven mensen. Maar juist iets doen voor een wijk voelt goed en is een prima initiatief, want de universiteit is helemaal niet verheven. Het beschikbaar stellen van laptops is echt een heel goed ding om te doen. De universiteit is er daarmee voor de Stad en ook voor gewone Groningers.
Begeleiding is hard nodig
De Oosterparkwijk heeft veel te maken met armoede en dat maakt investeren in ICT-hulpmiddelen als een PC, laptop of tablet lastig voor bewoners. Daarom kun je als bewoner met je zaakjes op de inloopochtend gewoon langskomen en het onder begeleiding, of zelfstandig als je dat al lukt, allemaal daar regelen. Op de laptops bij de OZO, aangeboden door de RUG.
Soms komt iemand langs met een te moeilijke vraag: die heeft dan wel zelf een computer en probeert iets ingewikkelds uit te werken op Excel in een rekenblad (spreadsheet). Daar kan de begeleiding niet altijd mee helpen, zulke expertise is niet altijd aanwezig. Wel wordt dan doorverwezen naar pittiger cursussen elders.
Zelfvertrouwen en durven doen
Begeleider van OZO Dennis Wolf legt uit dat soms het bedienen van de muis al een uitdaging is. Daarom wordt eerst aandacht besteed aan het kweken van zelfvertrouwen met het apparaat en de programma’s. Het is belangrijk dat iemand weet waar wel en waar niet op te klikken en ook niet bang hoeft te zijn om iets fout te doen. We geven overigens ook les in het gebruik en de bediening van de (smart)telefoon, als je die hebt, zegt Dennis. Zit dan wel geen muis aan maar kan ook best uitdagingen oproepen.
De begeleiding is vraaggericht opgezet, zodat iemand met iets komt wat ie graag wil leren. Dat werkt beter dan dingen uitleggen waar iemand op dat moment niks aan heeft. Je leert juist van voordoen en dan nadoen, zodat er herhaling in gaat zitten. Repeteren door het blijven gebruiken beklijft het sterkst. Dat merkt de begeleiding bijvoorbeeld als iemand een tijdje ziek is geweest: na zes weken afwezigheid is van voren af aan beginnen bijna altijd aan de orde.
Wens: apparatuur uitlenen of meegeven
Eigenlijk zou het mooi zijn als bewoners van de Oosterparkwijk een laptop, tablet of telefoon mee zouden mogen nemen en mogen houden. Dan neemt het gebruik ervan mooi toe en blijft de vaardigheid beter behouden. Is ook in het belang van de gemeente en andere overheid, want die wil juist graag dat de burger met behulp van de computer en internet allerlei zaken regelt. Dan hoeven ze minder naar het loket, wat drukte en daarmee werk scheelt op het gemeentehuis. Overigens, als je toch naar het gemeenteloket moet, dan is het maken van de afspraak daarvoor toch ook weer via internet geregeld.
Henk Bijmolt vat dat mooi samen: “Deze kant gaat het toch op!”. Dus digitaal vaardig worden is gewoon verstandig en handig.
De groep begeleiders en het OZO hebben nog wel wat wensen voor de toekomst: meegeven van een laptop, tablet of telefoon voor 3 tot 6 maanden; een oude laptop voorzien van een SSD-schijf (7 x snellere schijf dan wat erin zat); grote beeldschermen die beter leesbaar zijn en daarnaast licenties voor software. Hier gaan ze in de komende tijd aan werken, om daarmee de dienstverlening verder uit te breiden.
Doelgroep
De doelgroep voor de inloop-ochtenden en de PC-cursus van de OZO zijn kortgezegd bewoners met weinig vaardigheid in computers. Die mensen kunnen de begeleiding het best gebruiken. Die zie je ook trots worden op zichzelf als ze het beginnen te leren en het gaan snappen. Durven daarna meer ook. Gaan dan zelf dingen opzoeken op het internet of zelf dingen regelen en doen. Bij die deelnemers hoef je dan alleen maar voorzichtig op te letten en pas weer wat te begeleiden als het nodig is. Want die doen dan na een tijdje cursus van alles zelf op de inloopochtenden.
Onder de mensen met de computer
Soms wil iemand een brief schrijven op de tekstverwerker. Dat wordt dan natuurlijk ook opgepakt door de begeleiding. Er was ook gedacht dat er belangstelling zou zijn aan hulp bij een cv schrijven om mee te sturen met een sollicitatie. Maar dat komt in de doelgroep eigenlijk niet voor. Boekhouding voor het huishouden wel, DigiD natuurlijk ook en internetbankieren, dat zijn de grootste vragengeneratoren. De manier van begeleiden door veel begeleiders (1 per 3 deelnemers) en persoonlijke aandacht, maakt de inloop-ochtend en de PC-cursus ook een sociale activiteit. Dat is een mooi extra rendement van de OZO-begeleiding: de mensen komen erdoor meer onder mensen.
Er wordt gedacht aan leren kaarten op de computer, zodat de deelnemers dat ook thuis kunnen doen, via internet met mensen die ze kennen van de cursus of met familie.