Oorspronkelijk stond dit monument – een door beeldhouwer Willem Valk vervaardigde plaquette op een sokkel – op het terrein van de toenmalige Speeltuinvereniging Oosterpark aan de Oliemuldersweg. Een passende plek, want Johannes Swint was tien jaar voorzitter van de speeltuinvereniging. De onthulling vond plaats in 1945 door burgemeester Cort van der Linden. Later werd het monument afgebroken, de speeltuin verhuisde en de plaquette kreeg een plekje aan de muur in het halletje van het huidige speeltuingebouw aan de Resedastraat. De speeltuinvereniging eerde hun overleden voorzitter in het bevrijdingsnummer van hun krantje. Een bijzonder herdenkingslied is hierin opgenomen, waarvan het eerste en laatste couplet als volgt luiden: “Goddank, de beulen zijn verdreven. We slaken saam een diepe zucht Nu komt er weer wat vrijer leven In onze longen weer wat lucht De boze Demon is gevallen Er waait alweer een frisser wind Helaas… we missen met z’n allen Johannes Swint”
Sinds een aantal jaren maakte de herdenking bij de plaquette ook deel uit van het officiële programma van Stichting 4 Mei Herdenking. Om de plaquette weer een openbare en zichtbare plek te geven keerde het vorig jaar terug naar de plek waar Johannes Swint vermoord werd: het Linnaeusplein.
‘De oudejaarsnacht van 1943 staat als met bloed aangetekend in de geschiedenis van de stad Groningen’, zo valt te lezen in ‘Hoe Groningen streed: provinciaal gedenkboek van het verzet 1940-1945.’
Naar aanleiding van de aanslag door het verzet op een fanatieke NSB’er arresteerde de Duitse bezetter als represaille tientallen Groningers. Zes mensen vonden in de oudejaarsnacht van 1943 op 1944 de dood. Johannes Swint was een van deze mannen.
Swint werd met drie kogels doodgeschoten op het Linnaeusplein en stierf ter plekke. Zijn lichaam werd in het geheim naar crematorium Westerveld gebracht, waar op 6 januari 1944 de crematieplechtigheid plaatsvond.
Swint was werkzaam als verzekeringsagent. Als een van de CPN-leiders was hij in Groningen actief in het communistisch verzet. In februari 1941 was hij betrokken bij een oproep tot staking – de Februaristaking – in verband met de anti-Joodse maatregelen.
Swint verstrekte geld en levensmiddelen aan onderduikers. Hij was tussenpersoon bij het verstrekken van valse persoonsbewijzen en verspreidde het illegale blad Verzet, dat in 1943 na de April-Mei-stakingen tweewekelijks uitkwam.
Swint en zijn gezin woonden in de Oosterparkwijk aan de Klaprooslaan 51b. Als voorzitter van de Speeltuinvereniging Oosterpark genoot hij bekendheid in de wijk. “Hij was zeer gezien”, verklaarde zijn collega-verzetsman Arie Emens in 1949.
“Ieder die een beroep op hem deed of in moeilijkheden zat, kon op zijn hulp rekenen.”
Foto(s): Johannes Swint | Frans Geubel.