Door Kathleen Tan
We spreken met de energiecoach van de Oosterparkwijk, Som. Hij is van beroep beeldend kunstenaar en woont zelf in de Oosterparkwijk. Om alle eigenaren, bewoners en huurders van de wijk een kijkje te geven in wat je meemaakt als je de energiecoach aanvraagt, interviewen we Som over wat hij doet en hoe het allemaal in zijn werk gaat.
Wat doet een energiecoach?
De energiecoach is een vrijwilliger die bewoners bezoekt, nadat die een aanvraag voor de coach hebben gedaan. Tegenwoordig gaat dat online via Duurzaam Groningen duurzaamgroningen.nl/huis/energieadvies. Een bewoner kan een huurder zijn, maar net zo goed een eigenaar, of een gezinslid die het allemaal uitgezocht wil hebben.
Op de website laat de aanvrager gegevens achter. Via de telefoon wordt er dan een afspraak gemaakt voor een huisbezoek. Waar dat gesprek over gaat, hangt af van wat bewoner wil. Het kan heel specifiek zijn: het aanbrengen van radiatorfolie, bijvoorbeeld. Maar het kan ook algemeen advies zijn om het huis zuiniger te maken.
Vanwege de hoge energieprijzen zijn veel mensen zelf al bezig met hun energieverbruik. Dat is een mooie aanleiding voor het gesprek. Het gaat natuurlijk over het huis, waarvan de bewoners vaak zelf al denken dat het beter kan; denk aan tocht of kieren, maar ook aan andere dingen, zoals de energierekening. Van tevoren weet Som niet precies hoe het gesprek zal lopen, maar door dat gesprek aan te gaan komen alle dingen langs.
Per adres kan je overigens een voucher van €50 aanvragen, voor het aanschaffen van materiaal voor het nemen van energiebesparende maatregelen, zoals de aanschaf van ledlampen of tochtstrips. Je mag zelf weten wat je ervoor aanschaft, als het maar onderdeel is van de besparende producten (ze weten bij de doe-het-zelf-zaak wat op dat lijstje staat en online weet de website wat je kunt kiezen). Dat kan nu ook al, je hoeft als bewoner niet te wachten op het gesprek met de energiecoach. Dit kan je doen via duurzaamgroningen.nl/acties.
Wie kan er van de energiecoach gebruikmaken?
Iedere bewoner van de gemeente Groningen kan een gratis gesprek met de energiecoach aanvragen. Als energiecoach van de Oosterparkwijk voert Som de huisbezoeken in de Oosterparkwijk uit. Het maakt niet uit of je huurder bent of eigenaar, maar soms is dit wel relevant voor het advies dat de energiecoach geeft. Huurders kunnen vaak ingrijpende maatregelen maar beperkt uitvoeren. Als eigenaar mag je vaak alles zelf bepalen, maar er kan ook een Vereniging van Eigenaren (VvE) boven zitten en dan kun je bijvoorbeeld niet zomaar zelf HR++ glas gaan plaatsen. Ook het lager instellen van de temperatuur van de ketel, wat soms een goed idee is, lukt natuurlijk alleen als de woning een eigen ketel heeft en geen blokverwarming waar meerdere huizen op één installatie zitten. Dat speelt allemaal mee en daar heeft de energiecoach goed kijk op.
Hoe lang duurt het tussen aanvragen en het gesprek?
Som belt meteen door zodra de aanvraag bij hem terecht is gekomen, maar er zitten schijven tussen (Duurzaam Groningen, onder andere). Het kan allemaal binnen een week, maar dat lukt niet altijd als de aanvraag ergens even blijft hangen.
Hoelang duurt een gesprek?
Sommige aanvragers zijn heel zakelijk, binnen een uur is alles dan besproken. Tussen 60 – 90 minuten is gemiddeld, maar twee uur komt ook voor. Er zit een mooi sociaal aspect aan, je ontmoet als energiecoach echt de mensen.
Hoe kunnen bewoners verder na het energiecoach-advies?
Mensen zijn vaak zelf al bezig en dan kan de coach helpen toch nog wat meer te doen. Je kan vaak zelf het advies van Som opvolgen, bijvoorbeeld door het plaatsen van tochtstrips, maar je kunt ook hulp bij de gemeente aanvragen voor de installatie van dit soort dingen. Ook kan het zijn dat er diepgaander advies nodig is, over uitgebreidere maatregelen, zoals spouwmuurisolatie. Het is in beide gevallen vooral belangrijk dat mensen zelf initiatief nemen.
Som merkt dat de meeste mensen graag advies krijgen, maar dat niet iedereen daarna even gemakkelijk in actie komt. Soms wil iemand wel, maar kan niet; zoals een senior, of niet zo handige doe-het-zelver. Daar zou een klusbus voor in de wijk komen, maar volgens Som pakt de gemeente nu zulke dingen op. Inmiddels kom je als energiecoach ook mensen tegen die hikken tegen energiearmoede. Alleen een dikke trui en graadje lager (of twee) helpt maar een beetje. Doorverwijzen naar het WIJ-team of WIJS is soms de enige aanpak. Dat is wel lastig soms, want dan is er wel ongemak, maar ook schaamte of gene over de situatie. Dat kan dan verhinderen dat iemand in actie gaat komen. Dan heb je als energiecoach soms het gevoel dat je tekortschiet, want de energiecoach heeft zelf geen budget. De coach geeft alleen advies en dat heeft zijn beperkingen.
Wanneer heeft de energiecoach het het drukst?
Som reageert op de vraag van de mensen. Er is meestal extra vraag in de herfst en in de winter, omdat je het dan begint te voelen als de isolatie niet op orde is. In de zomer is er soms twee maanden geen enkele aanvraag. Redelijk kortgeleden is het systeem van aanvragen en opvolgen gewijzigd en dat levert een stuwmeertje aan aanvragen op, dus nu is het druk.
Napraten over omgaan met energie
We praten onderling nog na over omgaan met energie. Het lijkt vaak een discussie over geld, maar het is er ook een over comfort en natuurlijk een over milieu. Mag allemaal, en iedereen heeft dan een eigen verdeling in. De bewoners van hetzelfde huis zijn het vaak niet met elkaar eens. Het adviesgesprek wordt dan een discussie. Denk aan de diverse ruimten in het huis en aan kiezen wat warm moet en wat niet hoeft. Je kunt alle ruimtes apart instellen op temperatuur, bij het ontwerpen en kiezen van de cv, of zelfs bij het bouwen van het huis. Alleen de huiskamer warm, net als vroeger, dat zou wel mooi zijn. Maar dat vergt een mentaliteitsverandering die afwijkt van de luxe die we gewend zijn. Die luxe kost ons nu veel en gaat daarnaast ten koste van arme landen, want die kunnen de huidige hoge prijzen niet betalen. Een nieuw evenwicht is nodig, maar dan moeten wij in Nederland wat inleveren. Dat willen we niet zomaar en dat is goed te begrijpen. Teruggaan in comfort en luxe: dat gebeurt nu en we worden gedwongen door de hoge prijs. Wel goed eigenlijk, maar niet prettig. Som zegt: “Eerst komt bewustwording en daarna mogelijk een verandering. Mensen maken zelf die keus en hun keus is altijd goed, zolang ze maar bewust een keuze maken. Daar ga ik als energiecoach respectvol mee om, zonder te oordelen.”.
Heeft Som daarbij nog een boodschap voor de Oosterparkers? Hij zegt: “We moeten onszelf toestaan om inconsequent te zijn. Het is vaak een beetje schipperen tussen wat we willen bereiken en waar we toe in staat zijn. Dat neemt tijd en vooral aandacht.”.
Som geeft jou graag die aandacht en je kunt hem op gesprek krijgen door de energiecoach van het Oosterpark aan te vragen via duurzaamgroningen.nl/huis/energieadvies.
