In deze rubriek geeft Alan Haveman op geheel eigen wijze zijn kijk op ontwikkelingen in de wijk.
Vertrok ik bij mijn eerste wijkwandeling vanaf gedempt water (Damsterdiep); de tweede wijkwandeling had als startpunt het brugje over een open waterweg (Oosterhamrikkanaal).
Deze derde begon iets centraler in de wijk, en wel vanaf de hoek Klaprooslaan/ Zaagmuldersweg, daar waar mannen volkomen legaal, en buiten zicht van de goegemeente, kunnen wateren.
Vanuit het enige openbare urinoir in de Oosterparkwijk heb je, hoe bijzonder, zicht op wat ooit de eerste bebouwing van Plan Oost was: het Rode Dorp. Nu staan daar het Gorecht- en Ripperdahuis.
Er tegenover, naast de cafetaria, valt op hoe ongezellig weinig activiteit te bespeuren is bij de gewezen kroeg “Bar gezellig”. Wordt het weer wat, of is het tegen de hoop en verwachting in, toch een smoesje…?
Het urinoir hier is een ontwerp van de Groninger architect en stedenbouwkundige Siebe Jan Bouma (1899-1959) en is er vermoedelijk in 1933/34 neergezet. Het is in Dudokstijl gebouwd en bood bij hoge nood uitkomst in een tijd, dat woningen vaak geen toilet hadden. Zindelijk was het ook, want het beschikte over een spoelinrichting. Het eerste zogenaamde privaat, of retirade (van het Franse “se retirer” of het Engelse “retire”, oftewel “je even terugtrekken”) zag het licht bij de Oosterhaven en was bedoeld ten behoeve van de ter plekke in touw zijnde haven- en pakhuiswerkers.
Niet chronologisch volgt hier een opsomming van alle publieke plasplaatsen, die in Stad geplaatst zijn – welke ervan door Bouma ontworpen zijn, heb ik niet kunnen achterhalen -:
- Grote Markt (1925-1944).
- Heesterpoort, bij Zaagmulderswegje (1932-1933).
- Turfsingel (1939-1945).
- Petrus Campersingel/Rosensteinlaan (1935).
- Lage en Kleine der A (1930-1940).
- Schuitendiep Oostzijde en Winschoterkade (1932-1935).
- Hoge der A (1925).
Siebe Jan Bouma is natuurlijk ook bekend als architect van vele markante gebouwen en andere bijzondere objecten in Groningen, met name de Oosterpark-, en Korrewegwijk.
Stad:
- Brugwachtershuisje A-brug.
- Vensterschool Stadspark.
- Muziekkoepel Sterrebos.
- Nassauschool Graaf Adolfstraat.
- Wooncomplex met trappen en galerij Turfsingel, hoek Walstraat.
- Voormalige gemeentelijke ROEZ-gebouw Zuiderdiep, hoek Ubbo Emmiusstraat.
Oosterparkwijk:
- Siebe Jan Bouma- en Van Houtenschool.
- Simon van Hasselt- en Dr. De Bosschool. Heesterpoort, Begoniastraat.
Ook de poorten in enkele straten en de bakstenen walkanten bij het water aan het Linnaeus-, en Wielewaalplein zijn naar zijn idee.
Korrewegwijk:
- Noorderbad.
Achter het urinoir, hoek Zaagmuldersweg/Langezijde staat een gebouw, dat in de hal muurschilderingen heeft van de overleden
FC Groningen-voetballers Tonny van Leeuwen, Martin Koeman, Piet Fransen en ook de springlevende Arjen Robben.
Bij de petitie onder Oosterparkbewoners voor een eerbetoon aan de in 2015 overleden voetballer uit de Oosterparkwijk Dick Nanninga (Klaverpad, Blauwe Dorp) kwam een suggestie zijn beeltenis hier niet bij te zetten, noch een plaquette in
de Wingerdhoek (plek verdwenen Klaverpad) te plaatsen, maar de te bouwen nieuwe Vensterschool (fusie Borgman-, en Siebe Jan Boumaschool) naar Nanninga te vernoemen.
De school komt naast een nieuw complex met 50 appartementen op de Treslinghuislocatie, hemelsbreed niet ver van het veld van voetbalvereniging Oosterparkers aan de Merelstraat, waar Dick zijn carrière begon.
Van de Klaprooslaan naar het Toentjerestaurant “Bie de Buuf”, Paradijsvogelstraat 10, is niet ver lopen. Deze sociale onderneming heeft sinds 14 november een nieuw project, dat voedsel een tweede kans geeft: ”Bie de Buuf gaat op struun”. De vrijwillige medewerkers gaan samen met leerlingen van de Culinaire Vakschool elke woensdagavond goedkope gerechten, gemaakt van overgebleven groenten-, en vleesproducten presenteren. Daarvoor “struunt”, klopt men aan bij particulieren, boeren en supermarkten, en is er de eigen tuin. De leerlingen lopen overigens ook twee dagen stage in het restaurant.
Ook aan de Paradijsvogelstraat bevindt zich het “Hondenparadijsje”. Ik kom er vaak langs, maar zie nooit een hond.
Op zo’n wijkwandeling kom je nog eens ergens. Bij mijn vorige wijkwandeling meldde ik, dat Smant Vloeren van Damsterdiep naar Woonboulevard Hoendiep is verhuisd. In het pand komt Rijwielcentrum De Vries. Het bericht op het raam geeft niet aan wanneer.
Ter aanvulling: Siebe Jan Bouma begon heel bescheiden in 1920 als bouwkundig tekenaar-timmerman bij de Gemeente Groningen. In 1942 werd hij directeur van het Nederlands Openlucht-museum Arnhem en in 1948 van het Zuiderzeemuseum Enkhuizen. In 1951 ontwierp hij Madurodam.
Hij was vader van tv-presentator Bob Bouma (Filmquiz “Voor een briefkaart op de eerste rang”), van de actrice Maya en de cabaretière Annelies. (Bron: Herma G. Hekkema, S.J.Bouma 1899-1959, architect stedenbouwkundige. Uitgeverij Wolters Noordhof, Groningen 1992).
De column van Alan Haveman is op persoonlijke titel en valt niet onder de redactionele verantwoordelijkheid van de Wijkkrant. De tekst bevat enkel de mening van de auteur.
Foto(s): urinoir Klaprooslaan/Zaagmuldersweg | Menno van der Wis.