Herdenking Johannes Swint

De door Willem Valk vervaardigde en in 1945 onthulde plaquette van Swint was het eerste oorlogsmonument in Groningen. Het bevond zich toen op een bakstenen sokkel nabij het speeltuingebouwtje van de Speeltuinvereniging Oosterpark (SVO) aan de Oliemuldersweg. Een passende plek, want Johannes Swint was tien jaar voorzitter van de speeltuinvereniging geweest. Toen de speeltuin in 1958 verplaatst werd naar de Resedastraat, werd het in het nieuwe gebouw aan de muur van het halletje bevestigd. Bij de 4 mei herdenkingen stond men dan opgepropt tot in de gang.

Wijlen Ruud Weijdeveld, auteur van het  tweedelige standaardwerk ‘Het communistische verzet in Groningen 1940-1945’ (2014) nam het initiatief om de plaquette weer een openbare plek te geven en in 2020 keerde het terug naar waar Johannes Swint op oudejaarsnacht 1943/44 vermoord werd: het Linnaeusplein.

Het monument is weliswaar specifiek gewijd aan de communist Johannes Swint, maar het staat ook voor alle communisten en communistische verzetsstrijders die de bezetting van Nederland door de Duitse nazi’s en hun Nederlandse collaborateurs niet hebben overleefd.

De voordrachten bij de herdenkingen werden jarenlang verzorgd door de Geert Sterringastichting (zie ook het artikel: ‘4 Mei Wandeling’). Sterringa was een communistische verzetsstrijder en voorman van de Communistische Partij Nederland (CPN) in de Provinciale Staten. De stichting verzorgde tot haar opheffing in 2022 de voordrachten. In 2023 nam de kleinzoon van Swint, Lucas Stal, het stokje over. Zijn zus Ria Stal vertegenwoordigde al jarenlang de nabestaanden van Swint, en nadat vorig jaar de Communistische Jongeren Beweging (CJB) van de Nieuwe Communistische Partij Nederland (NCPN) op eigen initiatief de voordracht gaf, droeg Ria afgelopen 4 mei de verantwoordelijkheid voor de voordrachten officieel over aan de CJB.

Banjospeler Jaap Vos zong, na de voordracht van Tika Leinenga, het lied ‘Van jou heb ik niets meer gehoord’ (1946) van Uut en Ber Hulsing, dat enkele toehoorders tot tranen toe ontroerde.